Üç bin lira emekli maaşı alabilirsiniz ! Nasıl mı?
Gelecekte alacağınız maaşların prime etkisi nedir, 3 bin TL emekli maaşı alınabilir mi, primin alt sınırı var mıdır, ücretsiz çalışan primi nasıl kesilir? Bu soruların cevabını Sosyal Güvenlik Uzmanı Bünyamin Esen veriyor.
Ülkemizde sigortalılar genelde aldıkları gerçek brüt ücret üzerinden SGK’ya bildirilmiyor.
Çalışanlarımızın % 60’ı asgari ücret üzerinden SGK’ya bildirilmekte.
Aldıkları ücret SGK’ya gerçek tutarından bildirilen çalışan sayısı ise tüm çalışanlar içerisinde % 5’lerde bile değil.
Oysa kişilerin aldıkları ücret kuruşu kuruşuna doğru bildirilmeli ki gelecekte doğru düzgün bir emekli maaşı alabilsinler.
Zira asgari ücretten prim ödenen birinin gelecekteki maaşı 800 TL kalırken, 3 bin TL’den fazla maaş alan kişiler de var.
Gelecekte Alacağınız Maaşlar Prime Bağlı
Peki gelecekteki maaşı etkilen bu prim kesintileri nasıl oluyor? Gelecekte yüksek emekli maaşı almanın formülü ne?
İşte bu konu okuyucularımızdan sık sık soru aldığımız konulardan birini oluşturmakta.
Birçok okurumuz Sosyal Güvenlik Kurumu’nca uygulanan prim oranlarını merak ediyor.
Sigorta primlerinin çalışanların ücretleri üzerinden kesildiği bilinmekte.
Ancak bilinmeyen husus, prim kesintilerinin hangi sınırlar içerisinde olduğu.
Prim gelecekte alınacak emekli maaşını etkiliyor. Öte yandan kazancı çok fazla olan kişilerin SGK’dan para iadesi alma şansı bile bulunuyor.
Bu yazımızda sigorta primlerinin taban ve tavan sınırlarından bahsedeceğiz.
Primin Bir Alt Sınırı Var
Ülkemiz sosyal güvenlik sisteminde alınacak sigorta primleri ve SGK’nın vereceği gelir, ödenek ve maaşların hesabına esas tutulan kazanca Sigorta Primine Esas Kazanç kısaca SPEK denir.
Sigorta Primine Esas Kazancın bir alt sınır vardır, bir de üst sınırı.
SPEK’in alt sınırı iş mevzuatı gereğince sigortalıların yaşlarına uygun asgarî ücretin otuzda biridir. Başka bir deyişle halk arasında tabir ile “asgari ücret” sigorta primi kesilecek ücretin en alt tabanını oluşturur. Bugün itibariyle 16 yaşından büyükler için asgari kazanç tutarı aylık 1134 TL'dir. Bunun bir günlük tutarı sigorta primine esas kazanç olur.
Ücretsiz Çalışanın Primi Nasıl Kesilir?
Peki ücretsiz çalışan yada asgari ücretten az ücret alan birinin sigorta primi nasıl kesilir?
Sosyal güvenlik sistemimizde bir kişi ücretsiz çalışsa dahi adına sigorta primi ödenmesi, gelecekte emekli olması için gün kazanması zorunludur. Günlük kazançları SPEK alt sınırı, yani asgari ücretin altında olan sigortalılar ile ücretsiz çalışan sigortalıların günlük kazançları alt sınır üzerinden hesaplanır.
Şunu belirtmek gerekir ki, sigortalının kazancı alt sınırın altında ise bu kazanç ile alt sınır arasındaki farka ait sigorta primleri ile ücretsiz çalışan sigortalılara ait sigorta primlerinin tümünü işveren öder.
Yani ücretsiz çalışan birinin sigorta primi sigortalı hissesini de işveren ödeyecektir.
Primin Bir de Üst Sınırı Var
Sigorta Primine Esas Kazancın bir de üst sınırı vardır.
SPEK’in üst sınırı 16 yaşından büyük sigortalıların günlük kazanç alt sınırının 6,5 katıdır.
Başka bir deyişle asgari ücretin 6,5 katı üzerinden sigorta primi kesilebilecek tavan tutarını ifade eder.
Kişi isterse aylık 10 bin TL net ücret alsın sigorta primine esas kazanç tavanı bugün için brüt 7371 TL'dir.
Günlük kazançları üst sınırdan fazla olan sigortalıların günlük kazançları da üst sınır üzerinden hesaplanır.
Tavan Uygulamanın Mantığı Nedir?
SGK’nın üzerinden prim keseceği tutara bir üst sınır getirmesini bazıları anlamakta zorlanıyor.
Öyle ya, neden yüksek maaş alan CEO, futbolcu, genel müdür gibi kişilerden daha fazla prim alınmasın ki?
Bunun nedeni, SGK’nın gelecekte ödeyeceği maaşların primler üzerinden hesaplanması. Astronomik rakamlarda emekli maaşı olmaması için sigorta primine esas kazancın da bir sınırı var.
Ancak şunu belirtmek gerekiyor ki, çalışma yaşamı boyunca tavan ücretten bildirilmiş bir sigortalının bugün alacağı maaş 3 bin TL’nin üzerinde. Bu rakam günden güne de artıyor.
Bu yüzden sigortalıların aldıkları gerçek ücretler üzerinden SGK’ya bildirilip bildirilmediklerini e-devlet sistemi üzerinden sürekli takip etmesi büyük önem arz ediyor.
SGK’dan Para İadesi Alabilir misiniz?
Yüksek ücret alan sigortalıların SGK’ya ödedikleri primlerden geriye alma hakkı bile var.
Birçok çalışan bu hakkını bilmediği için kullanmıyor.
Sigortalıların aynı sigortalılık haline tâbi olacak şekilde birçok işyerinde çalışmaları halinde her bir işyerinden ayrı ayrı SGK’ya prim ödeniyor.
İşte bu primlerin toplamı, bu sigortalılık hali için belirlenen prime esas kazanç üst sınırı üzerinden hesaplanacak miktarı aşarsa, yani az önce belirttiğimiz brüt 6659 TL 25 Kuruş’u aşarsa geriye para aide hakkı doğuyor.
Bu aşan kısmın tamamının sigortalı hissesi çalışana ödenebilmekte.
Yani SGK, aldığı uzun vadeli sigorta primlerini size geri iade ediyor.
Bu ödeme sigortalının talebi üzerine en geç talep tarihini takip eden ay içinde bir kerede ödeniyor. Geri verilen primler için ayrıca gecikme cezası ve gecikme zammı ile faiz ödenmiyor.
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.