Gerçek Gazetesi

Mehmet Özçakır
Aydın Veysipaşa Mahallesi"nde Hükümet Konağı"nın hemen kuzeyinde ve ilk Topya-tağı varyantının kenarında yer alan Mevlevihane"den günümüze iki odalı bir hamam, yere sürünerek girilebilen bir adet KESİKBAŞ TÜRBESİ ve taşduvar kemerleri sağlam kalmış.
Mevlevihaneler tarikat hiz-metlerinin yanında, misafirhane, imaret görevleri yapmış, Sey-yahlar, hacca gidenler, yolcular buralarda misafir edilmiştir. 19. yüzyıl sonlarına dek yoğun olarak toplumsal hayatta yerini bulan mevlevihanelerde ,sosyal yardımlarda bulunulmuş, sünnet düğünleri, güreş müsabakaları tertip edilerek geniş toplum katmanlarına hizmet vermişlerdir. Güzel sanatlar alanında özellikle, musikide bestekâr, kudumzen, neyzenler yetiştirmişlerdir. Birçok ünlü şair ve edip de Mevlevihane kökenlidir. Mevlevilerin hat, tezhip, mimarlık, oymacılık, kuyumculuk, hekimlik, saatçilik sanatlarına özel önem verdikleri bilinir.Mevleviler, giyim-kuşamları dini, sosyal ve kültürel hizmetleri ile tanınmışlardır. Zarafetleri yanı sıra özellikle, Mesnevi dersleri, sema ayinleri, ney ve rebap Mevlevileri hatırlatan unsurlar olmuştur. Mevlevihane"nin tarihi hakkkında çok geniş bilgi bulunmamakla beraber kayıtlardan 19. asırda Sultan Abdülhamit"in Aydın Mevlevihanesi Şeyhi Şemsi Dede'nin Girit Adası"ndaki HAN-YA Mevlevihanesi"ni kurmakla görevlendirilmesinden Aydın"-daki Mevlevihane"nin varlığı anlaşılmaktadır. Hanya Mevlevihanesi"nin kuruluş hikâyesi 1873 yılında Konya Mevlâna dergâhı çelebisine gönderilen 77 imzalı bir dilekçe ve Mevlevihane kurulması isteği ile başlamıştır. Bu istekte yaz aylarında Hanya'ya giden Aydın Mevlevihanesi Şeyhi Şemsi Dede'nin önemli bir katkısı olmuştur. 1873 yılında yapımı kararlaştırılan Mevlevihane 1880 yılında tamamlanmıştır. Aslen Konyalı olan Kara Süleyman Şemsi Dede kurucu Şeyhi olmuş ve ailesi ile birlikte adaya yerleşmiştir. Aydındaki Mevlevihane"de; Niğde, Tire ve Ankara ve daha bir çok merkezde benzer isimle varlığı bilinen ve anılan KESİKBAŞ TÜRBESİ bulunmaktadır. Aydın"a hakim manzaralı bir yerde ve sakin bir semtte yer alan Mevlevihane"deki türbenin kime ait olduğu bilinmemektedir. Rivayete göre bu zat: “Savaşta başı gövdesinden ayrılmış olmasına rağmen, kopan başını koltuğunun altına alarak, savaşmayı sürdürmüş, daha sonra bugünkü mezarının bulunduğu yere gelerek, şehit olmuştur.”
Mevlevihane"lerin 1925 yılında kapatılması ile terk edilmiş viraneye dönen yapıların sanat tarihi özellikleride gün geçtikçe kaybolup gidiyor.