Son günlerde gündeme oturan ve uzmanlar tarafından çevre, sağlık ve ileri projeksiyonlara yönelik yorumları yapılan sıcaklık artışları konusunda Aydın’da başlatılan bir çalışma dikkat çekti. Hazırlanan özel bir web sayfasından takip edilebilecek çalışma, Adnan Menderes Üniversitesi bilimsel araştırma projeleri destek fonu ile yürütülüyor.
Aydın il genelinde Adnan Menderes Üniversitesi (ADÜ) Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Araştırma Görevlisi Dr. Burcu Diliüz Doğan tarafından uzmanlık tezi olarak Ağustos 2014’de başlatılan ve danışmanlığını Prof. Dr. E. Didem Evci Kiraz’ın yapmakta olduğu ¨Birincil Korunmada Hava Değişkenlerine Yönelik Erken Uyarı Modeli¨ isimli çalışmayla aşırı hava olaylarına karşı insan sağlığını koruyabilmek için bir model geliştirmek amaçlanıyor.
Sıcağa karşı erken uyarı modeli hakkında bilgi veren Dr. Burcu Diliüz Doğan, “Çalışma ekiplerinin yaptığı açıklamaya göre, çalışma farkına vardırma, uyarma, bilgilendirme, eğitim, yapılan müdahalenin etkisini ölçme, modelin etkisini ortaya koyma, elde edilen sonuçlara göre modelin ekonomik-yönetim-izleme-değerlendirme yöntemini karar vericilere önerme basamaklarını içeriyor. Genel amacı ‘Bölgesel Erken Uyarı Sistemi Modeli’ geliştirilmesi olan bu çalışmada hava sıcaklığı, ultraviyole indeksi ve hava kalitesi indeksi kullanıldığı ve geliştirilen bir bilgisayar yazılımı ile katılımcılara, bu üç parametre ile ilgili sağlığı tehdit edecek düzeyde aşırı hava olayları meydana geldiğinde sms veya e-mail yolu ile bilgilendirmeler ve uyarılar gönderiliyor. Mesajlarda hava sıcaklığı, ultraviyole indeksi ve hava kalitesi indeksinin ne olduğu, yüksek olması durumunda insan sağlığına etkileri, bu etkilere karşı sağlıklarını koruyucu hangi önlemleri alabilecekleri de bulunuyor. Ayrıca bu konu ile ilgili bir web sitesi de tasarlanmış olup, 26 Haziran 2015’de hayata geçirilerek, herkesin ulaşımına açık olan http://www.aydinerkenuyari.com adresinden bu bilgilere ulaşılabiliyor. Sms ve e-mailler ise proje fonunun sınırlı olması nedeniyle sadece 420 kişiye iletilmektedir” dedi.
ÇALIŞMA SONUÇLARI DİĞER KURUMLARLA PAYLAŞILACAK
Dr. Burcu Diliuz Doğan ile birlikte yürüttükleri çalışmanın insan sağlığı açısından çok önemli olduğuna işaret eden Prof. Dr.E. Didem Evci Kiraz ise, “Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu iklim değişikliği eylem planının sağlık alanındaki çalışmalarının yürütücüsü konumundadır. Sağlık Bakanlığı ulusal iklim değişikliği eylem planına destek olarak iklim değişikliğinin sağlık etkilerini azaltmaya yönelik bir eylem planı hazırlığını 2010 yılında başlamıştır. ‘İklim Değişikliğinin Sağlık Üzerine Olumsuz Etkilerinin Azaltılması Ulusal Programı ve Eylem Planı’ 21 Ocak 2015 tarihinde onaylanmış ve tanıtım sunumu 10 Nisan 2015 tarihinde Sağlık Bakanlığı’nda tarafımdan yapılmıştır. Eylem planında yer alan faaliyetlerin bir pilot uygulaması olması nedeniyle tezin sonuçlarını merakla bekliyoruz. Tez bittiğinde sonuçları ve hazırlanan modeli tümüyle Aydın Valiliği, Sağlık Müdürlüğü, Halk Sağlığı Müdürlüğü’ne devretmek istiyoruz. Son günlerde ortaya çıkan aşırı sıcak dalgaları modelin etkin bir şekilde işleyebilmesi için bazı bilgilere de ihtiyaç olduğunu ortaya koymaktadır. Bunlar, su az tüketimine bağlı belirtiler, hipo/hipertansiyon hastaları, bayılma şikayeti ile hastanelere başvuranlar ve özellikle de ölüm sayılarıdır. Ek olarak evinde soğutma mekanizması olanlar ve olmayanları da öğrenmek istiyoruz. Sıcaklık, ultraviyole indeksi ile bu sayıları kabaca karşılaştırmak yararlı olacaktır” diye konuştu.