Yeni Türk Lirası tanıtıldı

1 Ocak 2005'te paralardan sıfırlar atılarak Yeni Türk Lirası kullanılmaya başlamıştı. Paradaki reformun ikinci hamlesi olarak da 'yeni' ibaresi kaldırılıyor.

Atatürk'ün 1927 yılında çekilmiş fotoğrafı 5 ve 10 TL üzerinde, 1931'de Gazi çiftliğinde çekilmiş fotoğrafı 20 ve 50 TL üzerinde, Çankaya Köşkü'nde çekilen fotoğrafları ise 100 ve 200 TL üzerinde kullanıldı.

Yılmaz'ın tanıttığı yeni banknotların ön yüzlerinde Atatürk resimleri yer alırken arka yüzlerinde şu isimlerin resimleri yer alıyor:

5 TL: Ordinaryüs Prof. Aydın Sayılı

10 TL: Ord. Prof. Cahit Arf

20 TL: Mimar Kemaleddin

50 TL: İlk kadın romancılardan Fatma Aliye Hanım

100 TL: Buhurizade Mustafa Efendi( Klasik Türk Müziğinin kurucusu)

200 TL: Yunus Emre

Durmuş Yılmaz, yeni banknotların üzerindeki resimlerin seçilme kriterleri sıraladı:

Bilim insanı ya da sanatçı olmaları

Tartışma yaratmayacak isim olmaları

Evrensel değer taşımaları

Herhangi bir siyasi görüşe mal olmamaları

Daha önceki banknotlarda yer almamış olmaları

1 Ocak 2009'da kullanılmaya başlayacak TL'lerin tanıtımını Merkez Bankası Başkanı Durmuş Yılmaz yaptı. Yılmaz'ın ardından Başbakan Erdoğan bir konuşma yaptı...

"Bugün ülkemiz açısından tarihi bir an yaşıyoruz. Paramızdan 6 sıfır atma aşamasına çok yaklaştık. 1 Ocak 2009'da paramızın başına geçici olarak koyduğumuz Yeni ibaresini kaldırıyor, yenilenmiş, itibarı ve değeri artmış Türk Lirası'na dönüyoruz. Bugün paraları tanıtım amacıyla bir aradayız. Türkiye geçtiğimiz yıllarda ağır enflasyon baskısına uğradı. 1985'te yıllık enflasyon yüzde 44, 1990'da yüzde 60'ı gördük. 1994'te yüzde 125'i gördük. 2002'de yıllık enflasyon yüzde 30 düzeyinde seyrediyordu. Dünyada eşine az rastlanır bu enflasyon rakamları sosyal hayatımızı da etkiledi. Başka yoksulluk, işsizlikte eşitsizlik olmak üzere, siyasi ikstikrarsızlığa kadar derin izler bıraktı. 1980'lerden itibaren seçime giren her parti enflasyonu en ciddi sorun gördü. Onunla mücadele etti. Ama bununla başarısız mücadele etti. 2002'den itibaren biz enflasyonla mücadelede sıkı bir politika izledik. Para politikalarımız neticesinde enflasyonda hızlı bir düşüş kaydettik. 2004 sonunda enflasyonu tek haneli rakamlara çektik. Şu anda dünyadaki enflasyonda kısmi bir yükselme söz konusu. Bizde de siyasi nedenlerle kısmi bir yükselme olsa da yaşanan iç ve dış olumsuzluklara rağmen enflasyonu kontrol altında tutmaya çalışıyoruz. Yüksek enflasyonun olumsuz etkileri para birimimiz üzerinde oldu. Fiyatların arttığı ortamda paramız değerini kaybetti. 95'te 1 milyon TL ile tanıştık, 1997'de 5 milyon TL ile tanıştık. Örneğin bir milyon. Yanında 6 tane sıfır. Bu bizim için düşündürücüydü. 1999'da 10 milyon TL'ye bakıyoruz. Burada 7 tane sıfır vardı. Ve nihayet 2001'de 20 milyon TL ile tanıştık. 7 sıfıra devam ettik. Bu en fazla sıfırı olan paraların arasında yer alıyordu.Sıfırlar arttıkça paramız değerini kaybetti. Ülkemize gelen turistler gördükleri manzara karşısında şaşırıyordu. Yurtdışına çıkan vatandaşlarımız paralarını kimse görmesin diye saklıyordu. Maaşını alan vatandaşlar hemen döviz bürosuna koşuyordu. Bütün vatandaşlarımız döviz bürolarına abone olmuştuk. Bazı ülkelerde kim milyoner olmak ister yarışmalarında bol sıfırlı banknotlarımız kullanılıyordu. Bunlar ağır ithamlardı. Türk Lirası'na özel hesap makineleri, benzin pompaları üretiliyordu. Bugünleri geride bıraktık. Paramızdan 6 sıfır atmaya karar verdik. Bugün operasyonu nihai aşamaya getirdik. Bizden önceki hükümetler enflasyonla mücadele edemedikleri için paralara sıfırlar eklenmişti. Biz 6 sıfırı atacağız dediğimizde inanmamışlardı. İlk önce kanunu çıkardık. O andan itibaren operasyonu başlattık. Geçiş süreci olarak YTL ifadesinin kullanılmasının ardından yeniden TL'ye dönülmesini kararlaştırdık. 1 Ocak 2005'ten sonra MB yeni paraları tedavüle sürdü. Hiçbir sorunla karşılaşmadan önemli operasyonu tamamlayarak bu aşamaya geldik. Artık, Yeni ibaresini kaldırıyor, TL'ye dönüyoruz. Bakanlar Kurulu kararı aldı, Merkez Bankası çalışmalara başladı.

Yeni Türk Lirası hazırlık çalışmaları sırasında olumsuz senaryolar üretildi. Enflasyon yükselecek, karmaşa yaşanacak, fiyatlar yükselecek dediler. Tüm bu senaryolar boşa çıktı. YTL çok hızlı biçimde kabul gördü. Bu karamsar senaryoların hiçbiri gerçekleşmedi. Operasyonu titizlikle yürüttük. Çok sayıda söylenti de ortaya atıldı. Üzerlerindeki resimlere, yazılara ilişkin dedikodu üretildi. Bu dedikodular basında yayıldı. Benzer olumsuz senaryoların Türk Lirası'na geçiş sürecinde de olduğunu söylüyoruz. Bizim ve Merkez Bankası'nın açıklamaları dışında kimseye inanılmaması gerektiğini belirtiyorum.

Görme engelli vatandaşlarımızın çok daha kolay biçimde kullanabileceği bir banknot ve madeni paralar ortaya çıkartılmıştır. Bu vesileyle bu tasarımları, basımı gerçekleştiren arkadaşlarımıza teşekkür ediyorum.

1 Ocak 2009'da itibaren bu paraları kullanmaya başlayacağız. Değerlerde değişiklik olmayacak. Paramızın ismi ve tasarımı değişiyor. 1 yıl boyunca hem YTL hem de TL kullanacağız. 1 yıldan sonra TL'ye tamamen döneceğiz. TL'ye dönüşte tasarım dışında başka bir zorluk görünmüyor. Vatandaşımız YTL'ye dönerken zorlanmıştı ama TL'ye dönüşte bir sorun olmayacaktır.

TL bol sıfırları nedeniyle uluslararası işlemlerde kullanılmıyordu. 6 sıfır atılınca kullanıldı. Paramız itibarını yükseltti. 2008 Temmuz ayı sonunda dolaşımdakş banknot oranı olarak yüzde 117 oranında arttı. Emisyon hacmi arttı, dövizin ağırlığı azaldı. Bize gelen Türk Lirası çok değerli diyor. Türk Lirası artık uluslararası bir para birimi oldu.

Vatandaşım cebinde Türk Lirası'nı göğsünü gere gere taşıyorsa biz mesafe aldık. 6 sıfır atılması ülkemizde olumlu etki bıraktı. Beklentiler iyimser bir hal aldı. Yatırıma ve üretime olumlu etki yaptı. Para politikasında en küçük bir tavize sıcak bakmadık, bakmıyoruz. Kronik sorunların geri gelmesine müsama göstermedik, göstermeyeceğiz. Türkiye başarılı sürecini devam ettiriyor. Makro ekonomik değerlerimiz güçlü bir yapı arz ediyor. 90'lı yılların krizlerinden ders çıkarılmadığı için 2000'li yılların krizini yaşadık. 2000'li yılların krizinden ders almamış olmasaydık şu anki kriz bizi de vuracaktı. Ama şimdi biz bu krizden en az etkilenen ülkelerden olacağız. Gelişmeleri an ve an takip ediyoruz. Önlemleri alıyoruz. Küresel türbülansı en az etkiyle aşacağız, Türkiye'yi dünyanın en büyük 10 ekonomisi arasına sokacağız.

Türk Lirası'nın ülkemize milletimize hayırlı olmasını temenni ediyorum.