Söke, son yıllarda neden kalkınamadı? Sökeli herkesin durup bu konuyu düşünmesi yerinde olur. Bir çok kişi, konuya yaklaşmadan gerçekleri analiz etmeden kendi bildikleri doğrultusunda yorumlar yapıyorlar. Bu yorumlar doğrumu, onlara sorarsanız doğru. Gerçeklere bakarsanız söyledikleri doğruları yansıtmıyor.
Öyleyse doğrular nelerdir? Gelin bu yazımda az da olsa bunlar üzerinde duralım.
Bunun birinci nedeni şudur: Metin Çelikez gibi küçük paraları toplayıp dev sanayi yatırımlarına dönüştüren yerel, bir veya bir kaç lider yetişmedi. Bugün Söke'nin gurur kaynağı olan SÖKTAŞ bu yolla ortaya çıktı. O dönemin Söke Belediye Başkanı olan Metin Çelikez, halkın ufak sermayelerini dev bir sanayi kuruluşuna çevirmiş, Söke'ye bu muazzam eseri kazandırmıştı. Ne yazık ki ondan sonra böyle işleri organize edecek, şirketler kuracak, küçük meblağları birleştirerek bunlardan dev eserler ortaya koyacak liderler yetişmedi. Söke için bu bir örnektir ve tarihi geçmişi ve misyonu var.
İkinci neden ise şudur: Söke'de yerleşmiş yanlış bir inanç var. "Ufak olsun benim olsun" Aslında bu mantık yanlıştır ve çağdaş değil. Bu düşüncenin sonunda Söke'de kollektif çalışma, birikmiş dev sermaye oluşmamıştır. Bugün dünyanın bir çok ülkesinde küçük mevduatlardan oluşan dev şirketler vardır. Bu şirketler sayesinde dev sanayiler, üretme ve tüketme pazarları kurulmuştur. Bugün Söke'de "Tarım Aletleri ve Makineleri" dalında bi haylı orta ölçekli işletmeler vardır. Bunların hepsi bir çatı altında toplanarak birleşseler çok olumlu bir veya bir kaç fabrika kurulurdu. Ama ne yazıkki bu kültüre ve anlayışa sahip değiliz. Eğer 20 yıl önce bu oluşum olsaydı, Söke bugün pamuk toplama makinelerini kendisi yapmış olacaktı. Bu kadar dövizde dışa akıp gitmiyecekti.
Üçüncü neden ise şudur: Söke'nin mevcut sermaye ve kaynakları Söke dışına akıp gitti. Yani Kuşadası ve Didim Söke'nin kaynaklarını kuruttu. Sökeli sermaye sahipleri Didim ve Kuşadası'na yatırım yaptılar. Hâlâ da yapıyorlar. Bugün Kuşadası'nın 1/4'ünü ve Didim'in 1/3'ünü alın ve Söke'ye ekleyin o zaman gerçek boyutu anlarsınız. Yani Söke komşusu olan bu iki kente sermaye transferi yaparak kendisi kalkınamamıştır.
Dördüncü neden olarak da son yılların kuraklığını ve suların yetersizliğini gösterebiliriz. Ama asıl gerçek öncede vurguladığım gibi birikmiş sermayenin olmaması bu sermayeyi toplayacak şirketlerin bulunmayışıdır.
Söke'yi tanıyan ve sevenlerin görüşü budur.
Bunları ortadan kaldırırsak Söke gelişir.