Bugünlerde gündemde olan, Sarıçay İçmesuyu Gölet Projesi'ne sahiplenen var. Oysa bu ve diğer projeler, bundan yıllar önce, DSİ Aydın Bölge Müdürlüğünce planlanmış, etüt edilmiş ve yatırım programına haritası ile birlikte alınmıştır. Projenin ana amacı, Söke, Didim, Davutlar, Güzelçamlı ve Kuşadası'na içme suyu temin etmektir. Bu projeyi yıllar önce yaparak, bakanlığa sunan DSİ Aydın Bölge Müdürlüğü, politikacılardan aktif hale getirmeleri için emir ve ödenek bekliyorlar. Yıllara rağmen, bu proje politikacılar tarafından yatırım programına alınıp, ödenek ayrılmadı. Şimdi görüyoruz ki, AK Parti il Genel Meclisi üyesi Akif Pala, bu projeye önem verdiğini ve 2009 yatırım programına aldırdığını söylüyor. Umudumuz gerçekleşmesidir. Zaten, Sarıçay Göleti'nden Söke ve Bağarası, Davutlar Göleti'nden Güzelçamlı, Davutlar, Kuşadası Köprüalan Göleti'nden ise Didim ve Akbük yararlanacaktır. Üçü de önemli ve yararlı projelerdir. Hatta ilerde bu üç proje birbirleri ile entegre olarak da işletilebilir.
Köprüalan ve Davutlar Göletlerinin toplama havzalarını bilmiyorum.
Ama, Sarıçay vadisini ve su toplama havzalarını çok iyi biliyorum. Kuzeyinde ve doğusunda Beşparmak Dağları en yüksek sınırı teşkil ediyor. Sökenin Çavdar, Avcılar, Çalışlı ile Koçarlının Ementepe, Kızılkaya, Bağcılar ve yine birkaç köyün arazisinden oluşuyor. Öyle büyük bir havza değildir. Yılın Kasım, Aralık, Ocak, Şubat, Mart, Nisan ve Mayıs aylarında bölgeye yağış düşer. En çok yağmur Ocak ve Şubat ile Mart aylarında olur. Bazen Sarıçay yatağına sığamaz büyür. Buna rağmen havza çok küçük olduğu için verimli olur mu, olmaz mı onu bilemem. Ama, havzayı genişletmek, başka yöne akan dereleri de bu baraja doğru akıtmakta yarar olur.
Gölet, Çalışlı köylerinin zeytinliklerine zarar verir mi, vermez mi ? Onu henüz bilmiyoruz. Elbette bir miktar arazinin istimlakı gerekir. Baraj gölü fazla olmayacağı için vadi tabanındaki bir miktar arazinin istimlakı gerekir. Zaten vadi derin ve kayalık bir araziden oluşuyor.
Çalışlı boğazı denen yerin tabanı kumlu ve dolgu toprak olduğu için suyu çok geçirgendir. Bu taban su tutar mı, tutarsa ne derece faydalı olur? Bunların hepsi elbette teknik araştırma raporlarında vardır. Eğer bu baraj yapılırsa, Söke ve çevresine yetecek kadar bir su birikir. Çünkü, bölgeye çok yağış düşmekte ve debisi geniş bir sel topluluğu ile beslenmektedir. Havza dağlık ve yamaçlı arazilerden oluşmuştur. Suyu fazla tutacak, düz ve çukur araziler yoktur. Eskiler, Sarıçay'a bol su akıtmasından dolayı "Deliçayda derlermiş. Bu gölet hayata geçerse, Söke ve çevresindeki birçok arazide bu şebeke ile sulanabilir.
Yaz ve kış Söke Çayı ile Kızılkilise Çayları da sularını boşa akıtıyorlar. Kızılkilise çayı yazın kurur ve su akıtmaz. Söke çayı yaz kış su akıtıyor. Kömür ocaklarından çıkan su, kömürlü olarak akmaktadır. Aslında bu su büyük bir gölette toplatılarak, çökertilebilir. Daha sonra da aynı su belediyenin park ve bahçelerini sulamada kullanılır. Bugün Söke Parklar ve bahçeler açısından çok fakir bir kenttir. Mevcut parkIar da bakımsızlıktan kurumaktadır. Atatürk Parkı'ndaki palmiye ağaçlarının tepelerini kim kesti ise dev gibi ağaçlar ne yazıkki kurumaya, çürümeye terk edilmişler. Çiçekler dikilmiş sulanmadığı için kurumuşlar. İşte Sarıçay Göleti'nin bu tür sulamalarada yararı olur. Köprüalan Deresi üzerinde kurulması planlanan gölet ile de, Didim ve Akbük'e içme suyu verileceği planlanmıştır. Ne zaman yatırıma girer ve yapılır bilinmez. Ama çok güzel bir projedir. Bugün su sıkıntısı çeken Akbük ve Didim kentleri bol miktarda suya kavuşurlar. Davutlar Göleti'de öyle. Oradan da üç merkez ve çevresindeki siteler yararlanır. Güzelçamlı, Davutlar, Kuşadası bundan yararlanırlar.
Zaman gelir, bu projelerin hepsi hayata geçer. Kimse kimsenin malını, mülkünü yiyemez. Ancak ölüm geldiğinde herkes herşeyini birakıp gider. Ama devlet ve millet her zaman vardır. İnsanların birçoğu karınlarının doyduğu yerlerde yaşamayı tercih ederler. Bölgemizde yeterli su olsa, dağda ve ovada üretim yapılabiliyor. Bugün dağlık veya yamaç arazilerde su olmadığı için hayvancılık ve meyvecilik yapılamıyor. Sarıçay Göletinin su kodu yüksek olmasa da, terfi yoluyla Söke'nin dağ eteklerine bile su verme olanağı doğabilir. Proje her kimin olursa olsun, önemli olan yapılmasıdır. Yaptıranlara şimdiden teşekkür ederiz.