Mortgage nedir ve Mortage sistemi neden önemlidir?
Mortgage sistemi kira öder gibi, aylık bütçenizi sarsmayacak rakamlarla ev sahibi olmanın yollarını açan sistemdir.Devlet güvencesinde,güvenli ve sağlıklı bir ev sahibi olabilmek için kurulan bir sistem. Sistemde satın alınmak istenilen evin bedeli bilirkişilerce (eksperlerce) tespit edilir. Kredi almak için belirli bir peşinat gereklidir. Bu peşinat evin kıymetinin %25!i kadardır.Diyelim ki ev 100.000YTL.Bunun 25.000 YTL si peşinat olarak verilecektir.Kalan 75.000 YTL ise kredi veren kuruluş tarafından ödenecek.Evi alan kişi ise bu parayı en az 15,en çok 30 yıl içinde geri ödeyecektir. Ev kredisi veren kuruluşlara Amerika'da Lender denilmektedir. Türkiye'de de kısa süre içinde yasal altyapının kurulması, bitince,ev kredisi verecek kurum ve kuruluşlar büyük ihtimalle bankalar olacaktır..
Mortagage sisteminin işleyişi ise şöyle olacaktır.
a) Mortgage ile ev almak istiyorsanız ilk olarak almak istediğiniz evi bulacaksınız.
b) Ancak almak istediğiniz ev imara uygun olması gerekmektedir. Kısacası kat mülkiyetine uygun olması gerekmektedir.
c) Almak istediğiniz evi seçtikten sonra bankanıza gidip evi satın almak için kendisine gereken parayı talep edeceksiniz.
d) Banka seçtiğiniz evin özelliklerini inceleyecek ve kararını verecektir.Eğer evin özellikleri istenilen özelliklerde değilse banka krediyi vermeyecektir.
e) Muhakkak peşinatınız olacaktır.Peşinat yoksa evde olmayacaktır.
f) Genellikle bankalar beğenmiş olduğunuz konutun fiyatının yüzde 25'ni sizin yatırmanızı ister.
g) Evinizin bütün özellikleri uygunsa,banka sizin adınıza evi alıp size teslim edecektir.
h) Ancak eviniz bankaya borç karşılığı ipotek olacaktır.
ı) Bankaya olan borcunuzu belli bir ödeme planına ve vadeye göre bankaya ödenecektir.
i) Satın alınan eviniz sigortalı olacaktır.
j) Bu nedenle İFK kurulacak. İFK'nın, yüzde 49'u devlet (kamu bankaları ve Toplu Konut İdaresi), yüzde 51'i özel sektöre (yerli ve yabancı bankalar, özel finans kuruluşları) ait olacak.
k) Kısa vadeli mevduatla uzun vadeli kredi açma riskini taşıyamayan bankalar, doğal olarak sizden aldıkları ipoteği belli bir primle, "İpotek Finans Kuruluşu"na (İFK) devredecek.
l) İpotek finans kuruluşlarının stokundaki ipotekleri menkul kıymete dönüştürecek. İpotek fon katılma belgesi, varlığa dayalı menkul kıymet veya borç senedi ihraç edecek. Bu yolla yeni fon yaratarak yeni kredilere kaynak sağlayacak.
m) Ödemelerde gecikmelerin veya ödeyememelerin olması halinde devreye sigorta
sistemleri girecektir.Dolayısı ile sigorta evi satarak elden çıkarmış olacaktır.
Ancak,herkesimin böylece ev sahibi olabileceği kesin değil.Önden alınacak %25lik bir peşinat dar gelirlileri fazlası ile sıkacaktır.Banka ödemelerinde de büyük zorluklar getirecektir.Geri ödemeler faizleri ile birlikte büyük yük olacaktır.Velhasıl bu proğramın adı da Mort-GAGGE olacak gibi,
Hayırlı ve sağlıklı yaşam dileklerimle.