Söke Kemalpaşa Mahallesinde bulunan evlerin restorasyon kapsamına alınması, çok geç kalınmasına rağmen sevindirici bir gelişme.
Son belediye meclis toplantısında da gündeme gelen sorun, belediye meclisince karara bağlandı.
Aydın Kültür Varlıkları Koruma Bölge Kurulu tarafından onaylanan ve kentsel sit alanı içerisinde bulunan Kemalpaşa Mahallesi, Şehit Cafer, Gündoğdu, Alay, Çetin, Halay sokaklarda yapılacak cephe düzenleme ve alt yapı iyileştirme projesi uygulama işi bedelinin, 5393 sayılı Belediye Kanunu'nun 73. Maddesine istinaden %50'si belediye imkanlarıyla, %50'si ise İl Özel İdare katkı payı ile karşılanması konusu, Belediye Meclisi'nin 5 Nisan tarihinde yapılan Meclis toplantısında oy çokluğuyla kabul edildi.
Geçen yıl İstanbul Avcılar Belediyesi'nden şehircilik uzmanı Tuncay Gürpınarlı mahallede yaptığı incelemede Kemalpaşa evlerinin büyük bir tarihi miras olduğunu, ancak restorasyonda çok geç kalındığını söylemişti. Gerçekten öyle... Çok önceki yıllarda çalışma başlatılsaydı, restore edilecek ev sayısı 116'dan çok fazla olurdu. Zira bir çok eski Rum Evi bakımsızlık yüzünden virane haline gelmiştir. Bu evlerin durumu ne olacak? Belediye sorumluları Recep Yazıcıoğlu Düğün Salonunda yapılan bilgilendirme toplantısında mahalle sakinlerine bazı aydınlatıcı bilgiler verdi. İlgililerin verdiği detaylar, ilçemiz gazetelerinde haber olarak yayınlandı. Bazı konutlarda görsel algılanmayı bozan balkon panjurları ve benzeri öğelerin kaldırılması konuları dile getirildi. Ayrıca evlerde sıva onarımı, cephelerde yüzey temizliği, çatıların elden geçirilmesi, düz çatılarda eğilimli çatı yapılması, cephelerin dokuya uygun olarak boyanması ve giriş saçağı eklenmesi gibi çalışmalar toplantıda mahalle sakinlerine anlatıldı.
Kemalpaşa Rum Evleri için iyi bir haber de çalışmaların 2013 yılı içinde bitirelecek olması.
Evlerin restorasyonu tamamlandıktan sonra, mal sahiplerine ne gibi sorumluluklar getirecek? Bilindiği gibi Rum Evleri'nin restorasyon masraflarının %50'si özel idare, %50'sini de belediye karşılıyacak. Bu durumda mal sahipleri ilgili birimlere kaç para ödeyecek? Hibe var mı, yok mu bilinmiyor. Borç ödemesi taksitlendirmeye tutulursa, ev sahipleri ayda kaç lira öder?
Projeyi hayata geçiren Söke Belediyesi tarihi görevini yerine getirecek. Kültür mirası, Kemalpaşa mahallesinde yeniden yaşatılmaya başlatılacak. Belki de mahallede bir kültür turizmi faaliyeti kendini gösterecek. Türkiye'de bunun bir çok örneği var. Mesela Selçuk Şirince Köyü'nde eski rum evleri restorasyonu yapıldıktan sonra yöre büyük bir önem kazandı. Kemalpaşa Mahallesinde de dikkat çekecek eski yapıların bulunduğunu unutmayalım. Mesela geçmişte adı "Kanlı Meyhane" olan yapı turizme kazandırılabilir.
Mevlevi Şeyhi Hilali Bey'e Girit'teki mallarının karşılığı olarak Kemalpaşa mahallesinde Rum Kalyonço'nun 1918 yılında inşa ettiği görkemli konak 323 m2 üzerinde oturan büyük bir yapıdır. Konak 9 oda, 2 büyük salon, 1 emektar odası, 2 mutfak, 2 banyo, 3 tuvalet ve evin bodrum katının bir bölümü erzak odası bir bölümü de çocukların oyun alanı olarak ayrılmıştır. Giriş kapısının sağında misafir odası, sağdaki büyük oda ise Seyh Hilali Bey tarafından dergah olarak kullanılıyordu. Hilali Bey, 1926 yılında tekke ve zaviyelerin kapatılması için çıkan kanunu desteklemiş ve kimseden uyarı almadan dergahı kapatmıştır. Hilali Bey, çok aydın ve kültürlü bir insandı. Dergahı kapattıktan sonra Söke Halk Evi'nde İngilizce, Fransızca ve Almanca dersleri vermeye başlamış ve bu sırada Söke CHP İlçe Örgütü, Hilali Bey'e Milletvekili adaylığı teklifinde bulundu. (1946 Millet Vekili Seçimleri için) Ancak Hilali Bey rahatsızlanarak yaşama veda eder. Oğlu rahmetli İbrahim Üzbek ile yaptığım söyleşide siyah peçe, türban, çarşaf gibi giysilere bütün Halvetiler'e ters geldiğini ve tarikat mensuplarının Atatürk'ü çok sevip saydıklarını, babasının tekke ve zaviyelerin kapatılmasını desteklediğini söyledi. Belediyenin Kemalpaşa Mahallesinde restorasyona tabi tutulacak evlerden biri de Hilali Baba'nın eski dergahı.
Mahallede tarih yeniden canlanacak.