Kaynayan kurbağa örneğini biliyor musunuz?
Bilmiyorsak da aynen yaşayarak öğreniyoruz; öğrenmekteyiz.
Nasıl mı? Bilimsel deney –aynen- şöyle:
Bir kurbağayı kaynar bir tencere suya atıyorlar; ani şok etkisiyle kurbağa kendisini anında suyun dışına atıyor…
Sonra… Aynı kurbağayı soğuk su dolu tencereye koyuyorlar. Suyu yavaş yavaş ısıtıyorlar. Kurbağa mutlu-mesut yalanıp duruyor…
Yani kendisini bekleyen feci sonu algılayamıyor. Anca su kaynamaya yaklaştığında olanlar oluyor; birden durumu fark ediyor…
Ama vakit geçmiştir artık: Patlayarak ölüyor!..
Camilerde kurbağalar için sela okunma adeti yok ama, Tanrı taksiratını affediyor mu, bilinmez…
İşte bizler de kendi ülkemiz içinde, kendi seçtiğimiz yöneticiler tarafından yavaş yavaş ısıtılıyoruz.
Alıştırılıyoruz.
Önce parlamenter sistem ortadan kaldırıldı.
Sonra, hukukun-adaletin-yargı sisteminin geldiği yer herkesçe malum.
Derken kanun hükmünde kararnameler yayıldı çevremize; tek başına gece yarısı alınan kararlar, kararnameler, yasaların torbalara sığdırılmış halleri… Alıştık, alışıyoruz. Isınıyoruz; ısıtılıyoruz…
Şimdi ortaya bir de genelgeler çıktı…
Genelgelerle konan “emredici” kurallar çıktı.
Oysa hukuk devletlerinde emredici kuralları ancak yasalar koyabilir.
Yasaların altında da –uyulması gereken- bazı hukuk kuralları vardır. Ancak her hukuk devletinin anayasasında bu kuralların hiyerarşisi kesin bir biçimde sıralanmıştır:
1. Anayasa
2. Kanun
3. Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi
4. Yönetmelik…
Peki… Bu anayasal sıralama içerisinde genelge nerede?
Genelge Anayasa’da yok!
İdare hukukunda genelge şöyle tarif ediliyor:
GENELGE: yasa, tüzük ve yönetmeliklerin uygulanmasında yol göstermek, herhangi bir konuyu aydınlatmak, bir duruma dikkat çekmek gibi amaçlarla ilgili alt-idari birimlere [müdürlüklere] merkezi idare tarafından gönderilen yazıdır…
Danıştay şöyle diyor: “Genelge; bir Yönetmeliğe dayalı olarak hazırlanır ve Yönetmelik hükümlerine açıklık getirilmek suretiyle uygulamaya geçirilmesi amaçlanır”
Yani idare kendi idari birimlerine yönelik olarak genelge yayınlayarak kendi iç-işleyişini düzenlemektedir…
Yani genelgeler, kanun ve yönetmelikte mevcut olmayan kuralları koyamaz; düzenlemeleri yapamaz…
Yaparsa ne olur?
Yanıt yalın ve basittir:
-Hukukun dışına çıkmış olur!
İdare, hukukun dışına çıkınca ne olur?
-O ülkenin hukuk düzeni, insan hakları ve demokrasi karnesi sıfırlanmış olur.
Daha ne olacak ki?..