Psikolog Sema Tekin evlilik fobisini anlattı. Tekin, "Gelişim süreci sekteye uğramış, bireyselleşme konusunda zorluk yaşayan bireyler evlilik fobisini daha sık yaşıyorlar. Evlilik fobisi erkeklerle daha sık ilişkilendirilse de kadınlarda da görülme oranı düşük değil" dedi.
Çiftlerin yaşadıkları ortak sorunlar nelerdir?
İster evlilik içinde olsun ister ilişki; çift olmak birbirinden farklı düşünce ve deneyimlere sahip iki insanın ortak bir tabanda buluşarak birbirlerine karşı sorumlu olmalarını kapsayan bir süreçtir. Ortak kararlar almak, zaman zaman özveride bulunmak, farklılıklara rağmen birlikte hareket etmek keyifli olduğu kadar zorlayıcı bir süreç haline de gelebilmektedir. Bu süreçte yaşanılan çatışmaların tamamı sağlıksız değildir. En uyumlu çiftler bile zaman zaman çatışmalara girebilir, anlaşmazlıklar yaşayabilir. Çatışmalar çoğunlukla iletişim ve problem çözme becerileri, duygusal yakınlık kurma becerileri, bütçe planlama problemleri ve cinsel iletişim / etkileşim sorunları üzerinde yoğunluk kazanıyor.
Bu noktada belirtmek gerekir ki bir ilişkinin sağlıklı bir temele sahip olması için ilişki içindeki bireylerin; ilişkinin sınırlarını doğru belirleyebilmelerine, eleştirmek yerine duygularını empatik bir dile ifade etme becerisini geliştirmelerine, birbirlerini değiştirmeye çalışmaktansa farklılıklarını anlamaya çalışmalarına ihtiyaç vardır.
Evlilik fobisi nedir, neden yaşanır?
Kişilerin içsel çatışmalarından kaçınmalarının bir yolu olarak geliştirdikleri evlilik korkusu, daha çok bir tür savunma mekanizması olarak değerlendirilebilir. Aslında kişi içinde bulunduğu çatışmanın farkındadır fakat bu durumla yüzleşmekten kaçınma eğilimi daha baskındır. Bu sebeple de kişi sağlıklı bir ilişki kurmakta zorlanır.
Evlilik fobisinin birbirinden bağımsız birçok nedeni olabilir. Yaygın olarak bilinen sebepler arasında; bireylerin zorlayıcı geçmiş aile yaşantısı deneyimlerine bağlı olarak önünde sonunda evliliklerinde ciddi çatışmalar yaşayacaklarına dair kaygılar geliştirmiş olmaları, yeni bir hayat düzenini gerektiren değişim sürecinin özgürlüklerini kısıtlayacağı yönündeki endişeleri ve buna bağlı olarak güvende hissetmeyeceklerine dair inançları, evliliğin getireceği sorumlulukların üstesinden gelmekte yetersiz kalacakları yönündeki inançları, cinsel etkileşime yönelik korkuları ve geçim zorluklarından korkmaları yer alır.
Evlilik fobisini daha çok kimler yaşar?
Gelişim süreci sekteye uğramış, bireyselleşme konusunda zorluk yaşayan bireyler evlilik fobisini daha sık yaşıyorlar. Evlilik bireyin olgunlaşmasını, sorumluluk bilincinin gelişmiş olmasını gerektiren bir süreçtir. Bireyselleşme zorlukları yaşayan bireyler hangi yaşta olduğundan bağımsız olarak; ailesinden kopmakta zorluk yaşayan, sorumluluk bilinci tam olarak gelişmemiş, yaşamın getirdiği zorluklarla baş etmekte güçlük çeken bireylerdir.
Toplum baskısının yaşam koşulları üzerindeki etkisinin yoğun olduğu bir ortamda büyüyen bireylerin, geç keşfedilen ve baskılanmış bir cinsel yaşamdan, aktif bir cinsel yaşama geçiş yapacak olmaları da kaygı evlilik fobisi geliştirmelerine neden olabilmektedir.
Bununla birlikte çatışmalı bir aile hikayesi olan bireyler kalıcı bir partnere bağlanmakta güçlük çektiklerinden evlilik süreci kendileri için ciddi bir kaygı kaynağı oluşturabiliyor. Bu kişiler aile hayatlarında yaşadıkları zorlukların benzerlerini eşleri ile yaşamaktan tedirginlik duyduklarından evlilikten uzak durmaya meyillidirler.
Evlilik fobisini yenmek için neler yapılabilir?
Genel olarak ele almak gerekirse kişinin evlilikten neler beklediğini düşünmesi, korkusunun neden kaynaklandığını keşfetmesi ve yaşadığı sorunlarla ilgili eğitici kaynakları tedarik ederek sorunlarıyla ilgili yeni başa çıkma yöntemleri geliştirmeye çalışması fayda sağlayabilir. Çiftlerin birbirlerini tanırken, beklentilerini, korkularını, farklılıklarını anlamaya çalışmaları, ilişkilerini nasıl daha sağlıklı hale getirebileceklerini konuşabilmeleri ve çiftlerden birinin hazır hissetmediği bir sürece girmek için diğerini zorlamak yerine birbirlerini olabildiğince destekleyici davranmaları bu noktada çok önemli. Kişilerin yalnız başına üstesinden gelemeyeceklerini düşündükleri durumlarda uzmanlardan psikolojik destek almaları yaşadıkları sorunu atlatmalarında etkin bir rol üstlenebilmektedir.
Kadınlar mı yoksa erkekler mı daha çok evlilik fobisi yaşıyor?
Evlilik fobisi erkeklerle daha sık ilişkilendirilse de kadınlarda da görülme oranı düşük değildir. Bu durum; bireylerin kişilik özellikleri ve geçmiş deneyimleriyle olduğu kadar, toplumsal algı ve etkiyle de ilişkilidir.