* Önceki sayıdan devam
Babam, Deli Bayram (Özdemir) in efe elbiseleri vardı. Olmaz olur mu? Dayısı İsmail Efe, Ödemiş taraflarından getirtmiş. Aslında babam askere de gitmemiş. Zayıf bünyeli olduğu için. ( Nedense babalarının asker kaçağı olduğunu söylemekten çekiniyorlar. Efeliğin şanına leke gelmesin diye ) Efe elbiselerini, bir keresinde Aydın Park Sinemasının (Aydın Şehitler Abidesi karşısındaki sinema (Şimdi o yerlerde banka binaları var) sahibi olan Hakkı Bey (Darcan), benden istedi. Fotoğraf çektirecekmiş. Çizmeleri ile birlikte tam takım olarak teslim ettim. Aradan bir müddet geçti. Geri istedim. Bugün yarın diyerek atlattı. Sonunda da çalınmış diyerek iade etmedi. Hakkı Bey bu elbiseleri ne yaptı bilemiyorum. Madalyası ise kardeşim Mehmet Eminde idi. Silahı ne oldu bilmiyorum.
Danişmentli İsmail Efenin etrafında dizilerek fotoğraf çektiren (Konuklu Köyünden 1891 doğumlu Şakir Aydın Musluca Köyünden Şerif Ali Oruç Danişment köyünden İsmail Efenin kardeşi Mehmet Efe ve Hüseyin Efe ile ayni köyden 1894 doğumlu Deli Bayram (Özdemir) yaşadıkları süre içinde yetkili merciler önünde, anılarını anlatmamışlarsa veya okur yazarlarımız bu efelerle konuşarak anılarını anlattırma imkanı bulmamışlarsa, okullarımızın tarih öğretmenleri, Otuz Yıl Savaşlarını, Emeviler Devletini, Osmanlı Savaşlarını anlatıp Cumhuriyete giden yolda Aydınımızın Yunan işgali sırasında yaşananları araştırmamışlarsa Milli Mücadele yıllarımızda yaşananları, Kurtuluş Savaşımızı anlatmamışlarsa gelecek nesillerimize aktarabileceğimiz tarihi bilgilerin geçerliliğini nasıl kanıtlayacağız.
Bereket ki, Aydın Ortaokul Müdürümüz Kemal Özkaynak ve tarih öğretmeni Leman Kısa bazı değerlerimizi kaleme alarak işgal yıllarını kitap haline getirebilmişler. İyi ki yazarımız Asaf Gökbel Milli Mücadelede Aydın eserini yazarak bu günlere, yaşanan acı olayları aktarabilmiş. Pek çoğumuz bu eserden bahsederek yazıyoruz çiziyoruz. Bazılarımız da bu eserde okudukları olayları ve yazılanları alarak, Asaf Gökbelden bahsetmeksizin kendi kaynak bilgileriymiş gibi aktarmak istiyorlar. Bize de doğruları söylemek yalanları yakalamak düşüyor.
Keşke, fotoğraf ile resmedilen bu efelerin kendi ağızlarından anlatılan, dinlenen ve yazılanlar olsa idi. Olmayınca, onların yaşayan evlatlarından dinlediklerimizi aktarıyoruz. Bu anlattıklarının gerçek olup olmadığı yönünde araştırma yaptığımızda şüphelerle karşılaşıyoruz.
Anlatılan gerçek mi yoksa efsane haline getirilmiş kahramanlıklar mı? Bu yazının kaleme alınışının temelinde bu yatmaktadır. Danişmentli İsmail Efe hakkında kim ne biliyorsa kaleme almak suretiyle yazıp aktarmalıdır. Anılar ve bilgiler yönünden doğruları ve gerçekleri ancak böyle yakalamış oluruz.
Aksi halde, birilerinin yazdığı gibi, Gökçen Efenin kahramanlıklarını anlatırken Elindeki tek kaması ile, davet edildiği içki sofrasında, önüne atılan tütün kesesini kızarak Yunan subayı Yüzbaşı İstiniyadis olmak üzere sofrada bulunan 39 Yunan asker ve subayını bir çırpıda burnu bile kanamadan öldürür ve Gökçen Efeyi atını bindirir uzaklaştırırlar
Aydın Konuklu köyünden Durmuş Aydının anlatımı
Danişmentli İsmail Efe, emrinde çalışan kızanlardan birisi de Konuklu köyünden Şakir Aydın (1897 1981) Yaşadıklarıyla ilgili yazılı bir bilgi yok. Ama 1929 doğumlu oğlu Durmuş Aydından bazı bilgiler edinebiliyoruz. Doğruluk derecesini yakalamak için okuyanlarla paylaşmak ve araştırmak istiyorum.
Durmuş Aydın, kahvede kendinden küçük yaştakilerle oynadığı domino taş oyununda galip gelmenin heyecanı ile yanıma geldi. Danişmentli İsmail Efenin Fadimeden olma torunu Neşet Özbayraktar da yanımda. Babası hakkında bildiklerini anlatmasını istediğimde,
.. Babam sağlığında, işgal yıllarını anlatırken şahit olmuştum. Aklımda kalanları sizlere anlatayım. Askerliğini İzmirde yapıyormuş. Yunan askerleri İzmiri işgal etmeden üç- dört gün önce bölük subayları, bütün askerleri toplamışlar. Onlara hitaben, Bizi idare edenler, yönetenler bizleri sattılar. Silahlarınızı toplayacağız. Teslim edeceğiz. ** Devam edecek