Antik Efes’in su yolunu parçaladılar

Gerçek (haber) Kuşadası'na bağlı Değirmenderesi su kaynağından Ahmet Pınarı- Göcek Kavağı hattına gelen ana su şebekesinde var olan su patlağını bulmak için Antik Efes Kenti'nin 2000 yıllık tarihi su yolu paramparça edildi. M.Ö. 200'lü yıllarda Değirmenderesi kaynağından Efes antik kentine 43 kilometre yol kat ederek giden antik su yolunun Başkemer yakınlarındaki Tekşen ailesine ait zeytinlik içindeki bölümü Kuşadası Belediyesi Su İşleri ekipleri tarafından parçalandı. Toprak altında bulunan antik tüneller içine 1964 yılındaki su yolu onarımı zamanında döşenmiş borulardaki su patlağını Tekşen zeytinliği içinde ortaya çıkarmak için Kuşadası Belediyesi Su İşleri ekipleri büyük kepçelerle çalıştı. Tünellere girerek su kaçağını bulma imkanı varken bunu yapmayarak büyük kepçelerle yukarıdan kazı yapılarak 2 bin yıllık tarihi su borularının parçalandığı iddia edildi. Antik su yolundaki talan, arkeologların araştırılmasıyla ortaya çıktı. Arkeologların araştırmasına göre, Belediye Su İşleri ekibi; kente gelen ana şebekedeki su kaçağını bulmak için Tekşen zeytinliği içindeki antik su yolu üzerinde üç noktada yarma yaptı. Hattın yönü boyunca yapılan kepçeli yarmalar sonunda antik su yolunun 80 metresi yok edildi. ARKEOLOG OLMADAN BURAYA DOKUNULAMAZ Yerel tarih araştırmacısı, "Tarihi Su Yolu" isimli kitabın yazarı Şenol Eskin, "Anıtlar Kurulu tarafından koruma altına alınmış Değirmenderesi Efes Antik Suyolu'nda gündeme gelen bu yıkım, tarihe saygısızlığımızın en somut örneklerinden birisidir" dedi. Yerinde yaptığı incelemede, gerçekten göz yaşartıcı bir durumla karşılaştığını anlatan Şenol Eskin, şöyle konuştu: "Başkemer'den sonra kente doğru gelen antik su yolu, Tekşen zeytinliği içinde toprak altından tüneller yoluyla yaklaşık 12 metre derinden ilerliyor. Zeytinlik içindeki hat boyunca yaklaşık 12, 7 ve 5 metre derinliklerde üç havalandırma tahliye kuyusu bulunuyor. Kuyuların tabanından geçen kubbe tonozlu 65 cm x 2 metrelik su tünelleri içinde rahatça yürüme imkanı var. Su hattındaki patlağı bu yolla bulmak gayet kolay görünüyor. Ama bunun yerine üstten kepçeyle antik tünel üzerinde bilinçsizce kazı yapılarak 2000 yıllık tarih paramparça edilmiş." 1945'de kente su getirilirken bu antik su hattının kullanıldığını anlatan Eskin, sözlerine şöyle devam etti: "Tünellerin içine büz dediğimiz birer metre uzunluğunda beton borular döşendi. 1964'deki su yolu tamirinde; bu boruların süresi dolduğu ve kaçak çok olduğu için asbest boru dediğimiz uzun borular birçok noktada yine aynı tüneller içine döşendi. Bir kere, bu hattın hala antik tüneller içinde döşeli bulunması saçmalıktır. Çünkü, basınçlı su patlakları tünelleri mahvetmektedir." Şenol Eskin, acilen ve gerekirse AB fonları ve benzeri yerlerden kredi bularak, antik tüneller içinden kullandığımız su hattının çıkarılması ve hattın ciddi biçimde onarılması gerektiğini söyledi. Bu durum böyle sürerse; ehil olmayan ellerin işte böyle 2000 yıllık tarihi paramparça edeceğini anlatan Eskin, sözlerini şöyle tamamladı: "Bu tür alanlara Koruma Kurulu'ndan bir kişi ya da arkeolog olmadan dokunamazsınız. Böylesi önemli tarihi noktaların üzerinde bu tür kepçe gibi ağır araçların dolanması bile yasaktır. Çünkü hatta çökmelere yol açar. Yapılan yarmaların oluşturduğu hafriyat tepelerinden de anlaşılıyor ki, hattın 80 metreye yakın bölümü yok edilmiş. Bu çok önemli bir suçtur. Ben bu suçu gerekli yerlere duyuracağım." (İHA)