10’DAN AZ İŞÇİ ÇALIŞTIRILAN TEHLİKELİ VE ÇOK

Gerçek Gazetesi
İmdat GÜÇLÜ
Söke Genç İş Adamları Derneği (SÖGİAD) Başkanı Mehmet Yabancı 10"dan az işçi çalıştırılan tehlikeli ve çok tehlikeli işyerlerinde devlet desteğinin başladığını belirtti. Yabancı açıklamasında, desteklenmeden yararlanabilmek için gerekli şartları da belirterek şunları söyledi, "Bilindiği gibi, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun “İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin desteklenmesi” başlıklı 7 nci maddesinde, özel sektöre ait işyerlerinde ondan az çalışanı bulunanlardan, çok tehlikeli ve tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin yerine getirilmesi amacıyla Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca bazı şartlarla işverenlere destek sağlanacağı öngörülmüştür.
Diğer taraftan, söz konusu 7 nci madde uyarınca, kayıt dışı sigortalı çalıştıran işverenler, üç yıl süre ile bu destekten yararlanamayacağı gibi, sigortasız işçi çalıştırıldığı hususunda yapılacak tespit tarihine kadar yapılan ödemeler de yasal faizi ile birlikte Sosyal Güvenlik Kurumunca işverenlerden geri alınacaktır.
Uygulamaya ilişkin usul ve esaslar, 24.12.2013 tarihli Resmi Gazete"de yayımlanmış olan “İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetlerinin Desteklenmesi Hakkında Yönetmelik”de açıklanmış bulunmaktadır. Buna göre;
Destekten yararlanacak işyerlerinin tespiti;
1- İşverenlerin Devlet desteğinden yararlanabilmeleri için işyerlerinin Sosyal Güvenlik Kurumunda tescil edilmiş, yani adlarına dosya açılmış olması gerekmektedir.
2- Destekten Türkiye genelinde ondan az çalışanı bulunan tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinin işverenleri faydalanacaktır. Dolayısıyla uygulama “işyeri” değil, “işveren” bazında yürütülecektir. Örneğin bir işverenin bu nitelikte Erzincan"daki işyerinde 4, Sivas"taki işyerinde 3 ve Ankara"daki işyerinde de 5 işçi çalışıyorsa, çalışan sayısı 10"u aştığı için bu işyerleri hakkında Devlet desteği sağlanmayacaktır.
3- İşverenden iş alan alt işverenlerce çalıştırılan sigortalılar toplam çalışan sayısına dahil edilecektir. Örneğin işverenin 6, iki alt işverenin de 3 er işçi çalıştırması durumunda, çalıştırılan sayı yine 10"u aştığından, destekten yararlanılamayacaktır.
4- İşyerinde çeşitli nedenlerle ay içinde çalışması bulunmayan ve ücret ödenmeyen sigortalılar toplam çalışan sayısına eklenecektir. Aylık prim ve hizmet belgesinde adı olup, SPEK tutarı ve prim ödeme gün sayısı sıfır olanlar sigortalı sayısına dahil edilecektir.
5- Aynı ay için Kuruma verilmiş asıl ve ek nitelikteki aylık prim ve hizmet belgelerinde kayıtlı sigortalı sayısından, iptal nitelikteki aylık prim ve hizmet belgelerinde kayıtlı sigortalı sayısı düşülecektir.
6- Ay içinde işe giren veya işten çıkan sigortalılar da sigortalı sayısına dahil edilecektir.
7- Gerek 3308 sayılı Kanuna göre çalışan çıraklar, gerekse işletmelerde mesleki eğitimi gören öğrenciler çalışan sayısının tespitinde dikkate alınmayacaktır.
8- İşyerinin, İSG-KATİP"e kayıtlı onaylanmış ve devam eden iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin verilmesine ilişkin hizmet sunucusu ile yapılmış bir sözleşmesinin olması şarttır.
İş sağlığı ve güvenliği hizmet bedellerinin tespiti;
Yönetmeliğin 5 inci maddesine göre,
On"dan az çalışanı bulunan işverenlere sağlanacak iş sağlığı ve güvenliği hizmet bedelleri, işyerinin tehlike sınıfı ve Kuruma bildirilen sigortalı sayısı ile sigortalıların çalıştıkları gün sayısı esas alınarak her bir işyeri için ayrı ayrı tespit edilecektir.
Buna göre, bu tür işyerleri için sağlanacak iş sağlığı ve güvenliği hizmet bedelinin işçi başına günlük miktarı, asgari ücretin bir günlük tutarının, tehlikeli işyerlerinde % 1,4 ü, çok tehlikeli işyerlerinde ise % 1,6 sıdır.
Bu durumda, halen bir günlük asgari ücretin tutarı: 35,70 TL
Tehlikeli işyerlerinde geçerli oran: % 1,4 olup, bir işçinin prim ödeme gün sayısı da 30 ise, sağlanacak Devlet desteği 14,99 TL olacaktır.
Görüldüğü gibi, sağlanacak iş sağlığı ve güvenliği hizmet bedelinin tutarı, yukarıda belirtilen yüzdelerin aylık prim ve hizmet belgesi ile bildirilen prim ödeme gün sayısı ile çarpılması suretiyle tespit edilmektedir.
Başvuru ve ödeme şekli;
İşverenler bu destekten yararlanabilmeleri için öncelikle SGK"ya başvuruda bulunacaktır. Kurum, işverenlerin yararlanacağı desteğin bedelini üçer aylık dönemler halinde hesaplayarak dönem sonundaki tutarları, takip eden ikinci ayın sonunda ilgili işverene ödeyecektir. Ancak, Kuruma yasal süresi içerisinde ödenmemiş prim ve gecikme zammı borcu bulunması halinde, destek tutarları bu borca mahsup edilecektir.
Kapsama giren işverenlerce yapılacak başvuru ve ödemeye ilişkin hususlar Kurum tarafından daha sonra belirlenecektir.
Yükümlülükler;
Yönetmeliğin 8 inci maddesine istinaden, kapsama giren işverenlerce destekten yararlanılabilmesi için aylık prim ve hizmet belgelerinin yasal süresi içinde Kuruma verilmesi şarttır. Dolayısıyla yasal verilme süresi (her ayın 23"ü) geçirildikten sonra Kuruma verilecek aylık prim ve hizmet belgelerindeki bilgiler esas alınamayacağından, işverenlerin bu yükümlülüğü zamanında yerine getirmeleri büyük önem taşımaktadır.
Yaptırımlar;
Gerek denetim elemanlarınca yapılan tespitlerden, gerekse mahkeme ilamına istinaden çalıştırdıkları sigortalıları Kuruma bildirmedikleri saptanan işverenler, yukarıda da belirtildiği gibi tespitin yapıldığı ayı takip eden aydan başlanılarak sağlanan destekten üç yıl süreyle faydalanamayacak ve kayıt dışı çalışanın işe başladığı aydan itibaren yapılan ödemeler Kurumca yasal faizi ile birlikte geri alınacaktır. Kapsama giren bir işverenin bir işyerinde yapılabilecek böyle bir tespite istinaden, aynı işverenin tespit yapılmamış olsa bile diğer işyerlerinde de yapılmış gibi sonuç doğuracaktır.”