İthalatçıların şikâyetleri, çocukların sağlığı için büyük risk taşıyan ithal oyuncakların tahlilinde gevşemeye yol açtı. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın talimatına göre, ithal oyuncakların fiziki incelemeye tabi tutulduğu ‘kırmızı hat’ muayenesine yönlendirilerek laboratuara sevk edilmesinin gerektiği hallerde, beyan sahibince talep edilmesi halinde eşya tahlil sonucu beklenmeden yükümlüsüne teslim edilecek. Böylece, tahlil yüzü görmemiş yüzbinlerce oyuncak, piyasaya sürülebilecek.

‘Kırmızı hat’ şikâyeti...

Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın yayımladığı genelgede, ithal oyuncukların, Gümrük Etkinlikleri Yazılımı (BİLGE) sisteminde ‘kırmızı hat’a yönlendirilmesi nedeniyle yığılma olduğu şikâyeti alındığı belirtildi. Oyuncaklardan numune alınarak tahlile sevk edilmesi sebebiyle gümrük laboratuarlarında yığılmalar oluştuğu belirtilen genelgede, oyuncakların kırmızı hat muayeneye yönlendirilerek laboratuara sevk edilmesinin gerektiği hallerde, beyan sahibince talep edilmesi halinde eşyanın tahlil sonucu beklenmeden yükümlüsüne teslim edilmesini istedi. Böylece, çoğunluğu Çin gibi Uzakdoğu ülkelerinden giren oyuncakların, zehirli madde incelemesi yapılmadan piyasalara sürülmesinin önünde engel kalmayacak.

1.6 milyar $ ithalat var

Gümrük ve Ticaret Bakanı Nurettin Canikli, 2014 sonu değerlendirmesinde, piyasadaki 800 bin ürünün denetlendiğini, sağlığa zararlı olduğu tespit edilen 60 bin uygunsuz ürünün toplatıldığını belirterek, “Uygunsuz olduğu belirlenen ayakkabı olabilir, oyuncak olabilir, emzik olabilir, kırtasiye ürünleri olabilir, aklınıza geliyorsa tüm bu ürünlerin piyasadan toplatılması için ilgili firmalara gerekli uyarılar yapılıyor” demişti. “Zehirli” olarak belirlenen ürünlerin yüzde 70-80’inin ithal menşeili olduğu belirtiliyor. Sadece 2009-2014 arasında Türkiye 1.6 milyar dolarlık oyuncak ithal etti, bunun yüzde 92’si Çin’den alındı. Uzakdoğu’dan gelen oyuncaklar da düşük maliyetli olması nedeniyle riskli ürünler arasında kabul ediliyor.

Oyuncakların ‘Gümrük Yönetmeliği Ek-23’te bulunan ‘laboratuvar tahliline tabi eşya listesi’nde bulunmadığı belirtilen genelgede, “Bu sebeple, eşyanın tarife tespitine yönelik olarak muayene memuru tarafından Gümrük Yönetmeliği’nin 196’ncı maddesi kapsamında tahlile gönderilmesi mümkün olmakla birlikte uygulamada oyuncak cinsi eşyanın söz konusu amaçlara matuf tahlile sevk edilmesi sıkılıkla başvurulan bir yöntem şeklinde tezahür etmemektedir” denildi.

Tespit edilirse cezai müeyyide

İstanbul Gümrük Müşavirleri Derneği Genel Sekreteri Mümin Günler, genelgedeki oyuncakların mutlaka laboratuvara girecek listede olmadığını belirterek, memurların elle ya da gözle muayene yapabildiğini söyledi.

Tüm ürünlerin tespit için laboratuvara gönderilmesinin yığılma yaratabilmiş olacağını ifade eden Günler, “Tahlil sonucu çıkana kadar kendi deposuna alma olanağı tanımışlar. Normalde vergisini ödersiniz, tahlil sonucuna kadar kullanmayacağınız taahüdünde bulunursunuz. Piyasaya arz edildiği tespit edilirse firma suçlu konuma düşer. Toplatmakla yükümlüdür. Yoksa cezai müeyyide uygulanır” dedi.