Gerçek Gazetesi
Ege, Akdeniz ve Marmara bölgelerinde 200 yıldır geleneksel olarak yapılan Deve Güreşleri Şenlikleri; bu yıl Aydın'ın Germencik ilçesine bağlı Turanlar köyünde yapılacak olan sezonun ilk güreşleri ile başlayacak. Deve güreşlerini organize eden komisyonun Aydın Vali Yardımcısı Celal Ulusoy başkanlığında yapılan toplantısında deve güreşleri takvimi kesinleşti. Komisyon toplantısının ardından, bu sezon 29 Kasım"da start alıp, 19 ayrı merkezde yapılacak olan güreşler, 7 Mart 2010 tarihindeNazilli"ye bağlı Haydarlı köyünde son bulacak.
İspanya'daki boğa güreşlerine alternatif olarak gösterilen, ancak Türkiye'de şenlik havasında geçen deve güreşleri, kış turizminin yeni bir parçası olarak tanımlanıyor. Deve güreşleri organizasyonu tarafından yapılan açıklamada, pazar günleri gerçekleştirilen ve bir gün önce de ''Halı Gecesi'' adı verilen eğlencede deve sahiplerini buluşturan güreşlerin amacının, toplumsal dayanışmayı güçlendirmek olduğu vurgulandı. Ancak son yıllarda deve güreşlerinin hayır amaçlı yapıldığı ifade edilen açıklamada, deve güreşleri organizasyonlarından elde edilen gelirin genelde okul, cami, yol, kanalizasyon gibi yarım kalan ya da hiç başlanmamış yatırımlara harcandığı kaydedildi.
Güreşlerin toplumsal kaynaşmayı da sağladığını belirtilen açıklamada, deve güreşlerini izlemek isteyenler için yurt dışında turlar düzenlenmeye başladığını, yabancı turistlerin de güreşlere büyük ilgi gösterdiğine dikkat çekildi. Güreşlerden önce sokaklarda halka tanıtılan develerin özenle süslendiği belirtilen açıklamada, güreşi kazanan devenin sahibine sadece halı hediye edilmesinin 200 yıllık geleneğin bir parçası olduğu kaydedildi. Güreşlerin ''orta'', ''ayak'', ''başaltı'' ve ''baş'' olmak üzere 4 kategoride yapıldığı vurgulanan açıklamada, ''Deve güreşi, ata sporumuzdur. Güreşin ev sahipliğini, o bölgenin en yetkilisi ile 'cazgırlar' yapar. Güvenliğini ise 'urgancılar' sağlar. Develerin güreşi sırasında yüzlerce davul zurna bölgesel zeybek oyunlarını çalar. İnsanlar hem eğlenir hem de güreşe katkı sağlar'' deniliyor.
DEVE GÜREŞLERİNİN TARİHİ
Deve Güreşlerinin tarihi 19. yüzyıl başlarına kadar uzanmaktadır. O tarihlerde İzmir yönünden gelen kervanlar eski adı Karapınar olarak bilinen yeni adı ise İncirliova olan ilçede konaklamaktaydı. Bu konaklama esnasında deve yavruları (dorumlar) kendi aralarında oynarlardı. Kervanda yük bulamayan boşta kalan develerin birbirleriyle güreştiklerini gören deve sahipleri develerin bu hareketlerine ilgi duyup deve güreşlerini organize etmeye başlamışlar ve bu oyunları gelenek haline getirmişlerdir. İlk zamanlarda şahıslar arasında iddia yoluyla yapılan deve güreşleri zamanla genişleyerek zamanla toplumsal bir eğlence halin gelmiştir.
Güreş develeri Buhur adı verilen çift hörgüçlü erkek deveyle tek hörgüçlü yoz dişi devenin çiftleşmesinden meydana gelen erkek devedir. Bu develere Tülü adı verilir. Tülü adı verilen güreş develeri yaz ve sonbahar aylarında arpa, burçak,üzüm ve yulaf gibi kuvvetli besinlerle beslenip kış aylarına doğru kızmaya başlarlar.Kızmalarının sebebi ise dişilerini diğer erkek develerden kıskanmalarından kaynaklanmaktadır. Develerin kızmaya başlamasından sonra güreşler başlar ve Kasım sonunda başlayıp, Aralık, Ocak, Şubat, ve Mart ayının sonuna kadar devam eder. Güreşlerden önce kampa alınan develer, bir sporcu gibi çalışmalara başlar ve günde en az 10-15 kilometre yürütülür. Zaman zaman diğer develerle antrenman güreşi yaptırılan develerin, aylık masrafları bin 500 TL ile 3 bin TL arasında değişiyor.
Türkiye"de deve güreşleri Aydın, Muğla ve İzmir illerinin ilçe ve köylerinde düzenlenen festivaller kapsamında 50'ye yakın ayrı merkezde yapılıyor. Ayrıca, İzmir'in Selçuk ilçesi, organize edilen bir deve güreşi festivalini 20 bin kişinin izlemesi, Guiness Rekorlar Kibatı"na girerek, bu dalda bir ilk olmaya başardı. Ege Bölgesi'nde yaklaşık 200 yıldır geleneksel olarak yapılan deve güreşleri, son yıllarda ilginç deve isimleriyle de dikkati çekmeye başladı. Baykal, Sarıgül, Saddam, Bush, Deliyürek, Çatlı, Dermanbey, Muhsin Bey, Tatar Ramazan, Karahanlı, Alex ve Asashoryu Akabeno güreşlere olan ilgiyi artırmak için konulan ilginç isimlerden bazıları.
GÜREŞ TAKVİMİ
Bu arada, Deve güreşi sezonunun yaklaşmasıyla birlikte hazırlıklarda devam ediyor. Aydın Vali Yardımcısı Celal Ulusoy başkanlığında gerçekleştirilen Deve Güreşleri Komisyonu toplantısı Aydın Valiliği"nde yapıldı. Bir dizi kararın alınıp, hazırlıkların gözden geçirildiği toplantıda, Vali Yardımcısı Celal Ulusoy başkanlığındaki komisyon 2009-1010 deve güreşi sezonunda 19 merkezde güreş yapılacağını belirterek, takvimi şöyle açıkladı:
29 Kasım 2009; Germencik"e bağlı Turanlar Köyü
30 Kasım 2009; Germencik"e bağlı Ömerbeyli Köyü
06 Aralık 2009; Koçarlı"ya bağlı Bıyıklı Beldesi ve Kuyucak"a bağlı Kurtuluş beldesi
13 Aralık 2009; Umurlu beldesi
20 Aralık 2009; Kuşadası ve Nazilli
27 Aralık 2009; Sultanhisar"a bağlı Atça Beldesi ve Aydın merkeze bağlı Işıklı köyü
03 Ocak 2010; İncirliova
10 Ocak 2010; Germencik
24 Ocak 2010; Germencik"e bağlı Ortaklar Beldesi
31 Ocak 2010; Köşk
07 Şubat 2010; Yenipazar
14 Şubat 2010; Kuyucak
21 Şubat 2010; Çine
28 Şubat 2010; Bozdoğan ve Söke"ye bağlı Bağarası Beldesi
07 Mart 2010; Nazilli"ye bağlı Haydarlı Köyü
(iha)